İlk yazımda finansal bağımsızlık konusundaki deneyimlerimi ve doğru & yanlışlarımı sizlere fikir verebilsin diye paylaşacağımı belirtmiştim.
20 yılı aşkın süredir etkin ve verimli yatırım fikrinden neden uzak durduğum sorusuna verdiğim cevap, ister küçük yatırımcı deyin, ister bordro mahkumu ; aslında çoğumuzun içinde olduğu sosyal bir grubun temel sorunu…

Kişisel bütçemizi veya aile bütçemizi yönetirken, aslında zamanı doğru yönetememek…

Bunu, meslek hayatına 22 yıl önce başlamış, ancak disiplinli bir tasarruf anlayışını hayatına sadece 2 yıl önce ‘gerçekten dahil edebilmiş’ biri olarak söylüyorum. Potansiyel tasarruf süremin %91’ini ıskalamışım. Önümde emekliliğime kalan 7 yıllık bir süre ve belirlediğim finansal hedefler var. 
Bu yazıda, genel bazı tanımlamalara yer verecek, bazı küçük bilgilerle tasarruf seçeneklerimizin genel durumuna ve trendine göz atacağız. BIST dışındaki seçeneklerin son 2 yıllık dönemdeki performanslarına, enflasyona, net reel getiriye odaklanacağız. Hisse, bir sonraki yazımızın konusu… 

Covid-19 pandemisi yılın ilk çeyreğinden sonra, global olarak herşeyi etkiledi ve halen bitmiş değil. O kadar ki, bundan sonra yaşayacağımız yıllar; Covid sonrası diye adlandırılacak. 
Bu süreç, küçük yatırımcının tasarruf dünyasını nasıl etkiledi? Biraz buna bakalım…

Mevduat Faizi
Ülkemizdeki tüketici enflasyonu son 2 yıldır ay bazında %8,55- %25,24 arasında, yüksek oynaklıkla seyretmiş ve ortalama enflasyon aynı dönemde %15,92 seviyesinde olmuş. Basitçe, son 2 yıllık dönemde tasarruflarımız ortalama %15,92 seviyesinde büyümediyse, hiç bir getiri elde edemedik maalesef.

Son aya baktığımızda ise, Haziran 2020 tüketici enflasyonu TCMB verilerine göre %12,62 ve Bankalardaki mevduat faizi ortalama %7-7,5 seviyelerinde getiri sağlıyor. Mevduattaki stopajı da hesaba kattığımızda yaklaşık getiri oranı 5,95%-6,37% seviyelerinde. 
Mevduatta değerlendirilen tasarruf, enflasyonun aylık bazda %6 gerisinde kalıyor, enflasyona yeniliyor.

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Enflasyon+Verileri/Tuketici+Fiyatlarihttps://www.hesapkurdu.com/mevduat-karsilastirma/32-gun-100000-tl

BDDK’nın Mart 2020 dönemi Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri raporu bize: 

• Bireysel yatırımcı mevduat hacminin toplamın %61’i olduğunu,
• 6 aya kadar mevduatın payının %94 , 
• 6 aydan uzun mevduatın payının %6 seviyesinde olduğunu,
• Bu da bize, birikimlerimizde uzun vadeye cesaret edemediğimizi gösteriyor. 

Altın
Altın, 1 Temmuz 2018’de 184,82 TL olan gram bazındaki fiyatını, 30 Haziran 2020’de 390,75 TL’ye taşıdı ve 2 yıllık periyotta %111 değer kazandı. Bu performansın neredeyse %17’lik kısmı Covid sonrasında gerçekleşti ki; ülkemizdeki ilk Covid-19 vakasının görüldüğü 11 Mart 2020’den sonra, 328 TRY’den başlayan ralliyle 390,75 TRY ye kadar yükseldi. Bu yazının yazıldığı an ise 397,16 TRY’dir.
İki dönemsel performansı da grafiklerde görebilirsiniz.  

Elbette ki altının bu performansında yerel faktörlerden çok, pandeminin baskın bir etkisi var. 
Altının ‘güvenli liman’ algısıyla yıllardır küçük&büyük tüm yatırımcıların önemli tercihlerinden biri olması, küçük yatırımcı tarafında; özellikle ülkemiz insanında çok karakteristik bir özellik. Altını küçük tasarruf sahibi olarak seviyoruz. Bunu, rasyonel bir yatırım planı yaparken, daha detaylı inceleyeceğiz. 
Hangi yatırım aracında pozitif getiri elde edebileceğimize odaklanacağız. 

Döviz
Ülkemizdeki mevduatın %47’si yabancı para mevduatında. TL mevduat %48 ağırlığa sahip. Altın hesapları son 10 yılda ivme kazandı ve toplam pasta içinde %5’lik bir paya ulaştı. Dövizdeki bu yüksek yüzdeli tercihi, global anlamda ‘Dünya rezerv parası’ olan USD özelinde inceleyelim, son 2 yıllık USDTRY performansına bakalım. 

USDTRY‘de son 2 yıllık periyotta ( 1 Temmuz 2018- 30 Haziran 2020 ) ; 

• 4,9142 TRY’den 6,8538 TRY’ye çıkarak %39,47 değer artışı sağladı. 
• Aynı dönemin enflasyon ortalaması olan 15,92%’yi bu getiriden düşersek, 
• USD tercih eden yatırımcının 100.000 TL’si, Haziran 2020 sonunda reel anlamda 120.031,92 TL ye ulaşmıştı. 

USDTRY’nin son 3 aylık performansına baktığımızda ise bir yatay seyir var. Pandemi başlangıcından bu yana %10,15’lık bir performans görüyoruz.

Yatırım Fonları
Yatırım fonları, finansal bağımsızlık yolunda küçük yatırımcıya profesyonel destek vermek amacıyla yaygınlaşması arzu edilen,

• Tasarruf seçeneklerini arttırmak isteyen,
• Piyasaları anlık olarak izleme şansı olmayan,
• Piyasa fırsatlarından, profesyonelce yönetilen yapılarla yararlanmak isteyen,
• Birikimlerinin enflasyona ezilmemesi ve reel olarak pozitif olmasını arzulayan kişilere çok uygun ve benim de tercih ettiğim çok önemli bir finansal araç.

TEFAS, ülkemizin bu konudaki otoritesi ve resmi sitesindeki tanımıyla; tüm fonları tek bir sistem üzerinden karşılaştırma ve tek bir yatırım hesabıyla piyasadaki tüm fonlara ulaşma imkanı sağlayan elektronik bir fon platformu.
https://www.tefas.gov.tr/Hakkinda.aspx
https://www.tefas.gov.tr/Default.aspx

Aylık tüketici enflasyonunun son 24 ayda ülkemizdeki %15’li seviyelerdeki seyri, reel getirilerin özellikle mevduatta eksiye düşmesi, dövizde ise daralması, küçük yatırımcıyı, birikimlerini değerlendireceği farklı seçenekler aramaya yöneltti. 
TEFAS’ın varlığı bu anlamda çok önemli çünkü, herhangi bir bankada hesabınız varsa, TEFAS platformundaki 244 adet fondan herhangi birini, internet bankacılığı veya mobil bankacılık seçeneklerinden rahatça satın alabiliyorsunuz. 

Tüm süreçler çok kolay ve verimli.

Yatırım fonunu ayrı bir yazıda derinlemesine inceleyeceğiz. Bugün öncelikle, küçük yatırımcının arayışlarında, yatırım fonuna nasıl bir ilgi patlaması olmuş, dikkatinizi çekmek istiyorum.
Aşağıdaki tablo, TEFAS platformuna dahil Yatırım Fonlarının yıllık bazda işlem hacimleri. 

• 2018        27 Milyar TL
• 2019        52 Milyar TL     
• 2020        88 Milyar TL 

Sonuç olarak;

Pandemi sonrası farklı bir dünyaya evrileceğiz. Kabul etsek de, etmesek de bu böyle. Pandemi nedeniyle dünya, ekonomilerin kapanmasına tekrar tahammül edemeyecek, bu da belli.

Finans piyasaları parasal arzın patlamasından dolayı, reel sektörden önce toparlanıyor. Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler’in borsalarında; Mart’ın 3.haftasından sonra başlayan ralliden bunu hepimiz gördük.

Ancak, reel sektörün , yani şirketlerin, üretim süreçlerinde yer alan kesim ise, o kadar hızlı olamıyor, 2021 hatta 2022’yi bulabilecek bir toparlanma süreci bekliyor dünyayı. Okuduklarımız, izlediklerimiz, dinlediklerimiz bu yönde…

Biz de, Türkiye’de, küçük yatırımcı olarak; 

• Borsadaki bu ralliden,
• Alternatif birikim yöntemlerinden,
• Risksiz ve güvenli,
• Riskli ama profesyonelce yönetilen imkanlardan faydalanma yolları arayacağız.

Hepimizin farklı gerçekleri var ve aslında hepimiz basit bir beklentinin peşindeyiz. Emeğimizi, alın terimizi ziyan etmemek… 

Yazılarımı, bu amaç doğrultusunda, aktif çalışma zamanının %90’ını bu bilinçten uzak yaşamış; ancak son 2 sene bunun farkına varıp olumlu sonuçlarını görmüş, bu deneyimleri herkesle paylaşmak isteyen biri olarak, büyük bir heyecanla hazırlıyorum.

Paylaştığım linkleri, raporları inceleyebilir, bu yolculuğa siz de katılabilirsiniz.

Tüm süreçleri;

• Kolay ve sade,
• Ücretsiz platformlardan ulaşabileceğiniz,
• Herkesin ulaşabileceği bilgiler, 
• Herkesin yapabileceği basit analizlerle, 
• Ve sabırla ulaşılabilir kılmaya çalışacağız.

Bu bir yolculuk.. İnişler, çıkışlar, kazançlar, kayıplar olacak. Hayatın kendisi gibi…
İleride eğitimlerimiz olacak, ilham veren hikayeler paylaşacağız, etkileşim halinde birlikte öğreneceğiz.

Finansal Bağımsızlık mümkün…

Sağlıkla kalın…

Yasal Uyarı

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Ulaşmış olduğunuz bu site kapsamındaki gerek sözel gerekse de grafik bilgiler ulaşılabilen ilk kaynaklardan iyi niyetle ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği velhasıl her ne şekil ve surette olursa olsun herhangi bir karar dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat, garanti oluşturmadan yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla toplanmıştır. 

Borsa yatırımına girmeden önce, epey düşündüm. Sanırım birkaç ay sürdü zihnen hazırlanmak. Bu süre içinde okudum, araştırdım, videolar izledim bol bol. İyi ki de böyle yapmışım diyorum, gördüğüm faydayı paylaşmak istedim.

Özellikle bu hafta Borsa İstanbul’da öğrendiklerim gerçekten yıllara bedel.

27 temmuzda endeksten iki sıfır atıldı, ardından Londra swap piyasasındaki TL krizi, ardından kur atağı, altının rallisi derken, 2 ayda aldığım yolu 1 haftada geri aldı fiyatlamalar.

1198’den aşağı doğru inen endeks, hisse senedi tasarruflarımda da sert iniş çıkışlara neden oldu. 4 ağustosta başlayan kısa haftada endeksin 1.130’lardan 988’lere inişine tanık olduk hep beraber. Endeks 988’lere indiğinde kaybımın %16’lara kadar ulaştığı oldu.

Canım sıkıldı ama sakince izledim. Hatta 993’lerdeyken çok az daha hisse aldım. Endeks kapandığında zararım %4’ler seviyesindeydi. Ve eminim, kısa sürede tekrar artıya geçeceğim.

Bu fırtınalı süreçte sakin kalmamı, bu işin gerçek profesyonellerine borçluyum.

Araştırma şirketlerinin analistlerine, SPK kurallarına bağlı kalarak küçük yatırımcıyı yanıltmadan uzun vadeli hisse senedi yatırımı konusunda bilgi veren değerli insanlara teşekkür ediyorum.

Herşeyde olduğu gibi, hisse senedi işinde de kurallar var.

Borsa İstanbulun resmi sitesi var, KAP var, SPK sitesi var, çok değerli araştırma şirketleri var. Nitelikli insanların ürettiği içerikler var. Twitter’da, youtube’da…

Aslında hisse senedi yatırımı yaparken, bir başkasından akıl almanıza hiç gerek yok. Öncelikle kendiniz hazır olmalısınız. Hazırlık safhasında neler yapabilirsiniz, ben ne yaptım bunlardan bahsetmek istiyorum.

• Hedefinizi belirleyin.
• Yatırımı ne kadar bir süre için yapacaksınız ve getiri beklentiniz ne bu süre içinde?
• Amacınız kısa vadede al-sat mı?
• Uzun vadede bir yatırım mı?
• Hangi sektörlerden hisse senedi alacaksınız?
• Sektör bugünün şartlarında ‘yükselen bir yıldız mı’ yoksa ‘köklü ve yerleşmiş’ bir sektör mü?
• Portföyünüzü kaça böleceksiniz?
• Kaç hisse taşıyacaksınız, bu hisseleri hangi sektörlere böleceksiniz?
• Temettü beklentisiyle mi oluştu portföy , büyüme mi?

Bir çok soru eklenebilir bunun altına.

Yapılabilecekleri paylaşayım naçizane. Umarım fayda sağlayacak bilgiler bulabilirsiniz.

•Yatırım hesabınızın bulunduğu şirketin araştırma raporlarını okuyun.

•Sektör değerlendirmelerini okuyun.

•Hisse fiyatının değişiminde hangi etkenlerin etkili olduğunu bu yazıları okudukça anlayacaksınız.

Araştırma raporları, profesyonel bir analist tarafından, ciddi araştırmalar yapılarak, yerel ve global tüm piyasalardaki dinamikler ve finansal raporlar, ayrıca haber akışları dikkate alınarak yazılan çok değerli metinlerdir. Bunları okuma alışkanlığı edinin.

Şirketinizin model portföyünde hangi hisseler var, göz gezdirin. Aracı kurumunuz o hisseyi neden beğeniyor, okuyun, zihninizde yer etsin bu kriterler, bu değerli analizleri okudukça, kavramlara olan yabancılığı üzerinizden atın.

Hissesini alacağınız şirketin ne iş yaptığından, gelecek vizyonunun ne olduğundan haberdar olun. Şirketinizin faaliyet raporlarını, çeyreklik dönemlerde yayınlanan analist sunumlarını okuyun.

Google’ın alert diye bir uygulaması var mesela, hissesini aldığınız şirketle ilgili tüm haberleri size konsolide edip her gün düzenli mail atıyor. Yatırım yaptığınız şirketi çok yakından izleyin.

https://www.google.com.tr/alerts

Yatırım hesabınızın olduğu şirketin sosyal medya hesaplarını takip edin. Twitterda, youtube’da yatırımcılar için ürettikleri içerikleri takip edin, izleyin. Hisse seçiminde temel analiz yapmanıza imkan veren ücretsiz platformları takip edin, investing, tradingview gibi.

Ben İş yatırımın analiz sayfalarını kullanıyorum mesela, finansal raporları dönemsel bazda önünüze getiriyor, raporlar çok kaliteli. Ak Yatırım, Oyak Yatırım raporları ek olarak…

Elbette ki bunlar benim izleyebildiklerim, eminim ki diğer Aracı kurumların raporları da harika oluyor, çok ciddi emek ve bilgiyle hazırlanıyor bu raporlar, lisans sahibi,birkaç dil bilen, tüm piyasaları, tüm sektörleri takip eden insanlar…

Sosyal medyada, şurada burada, hisse ismi vererek alın, satın diyen insanlardan uzak durun, en önemli sermayeniz kendinizsiniz, yatırım kararınızı verirken rasyonel bilgiyle iş yapın. Ve en önemlisi hisse seçiminizi yaparken ince eleyin sık dokuyun.

Bu bilgilerin hepsine ücretsiz ulaşabilirsiniz. İnternet bağlantısı yeterli.

Hisse senedi, yatırımı emek gerektiren, sabır gerektiren ve güncel kalmamızı sağlayıp, bizi aynı zamanda ‘geliştiren’ bir yatırım türü.

Emek sarfederek, doğru stratejiyle portföy oluşturun, yatırımınızı takip edin,bu hafta gibi fırtınalı zamanlarda da sakin kalın, sağlıkla kalın.

Modern hayatın içinde kopup giden zamanlar yaşıyoruz hepimiz…

Üstelik çoğumuz etki edemeyeceğimiz bir rutinin içinde kaybolup gitmiş bile olabiliriz.

Birbiri peşi sıra eklediğimiz ihtiyaçlar ve özel istekler listesinde tasarrufa zaman ayırmak, aslında içinden çıkamadığımız rutinin, kırılmaz denen çemberini kırmak için güç toplamak aslında…

Düzenin gerektirdiklerini yapmadan hayata tutunmaya çalışmak, daha az tüketmek, daha az şeye ihtiyaç duyacak iç disipline ulaşabilmek, bunu çocuklarımıza öğretebilmek, başka bir yaşamın kapısını aralayabilmek…

Önce az kazanıyoruz, sonra zaman geçiyor, gelirimiz artıyor. Gelirimiz arttıkça harcamamız da artıyor. Öğretilen sosyal hayatlar ve içinde bulunmak zorunda bırakıldığımız roller bizi bazen bilinç dışı, bazen de sırf modern hayata dair çabamız somut olarak karşılığını bulsun ve bunu diğer insanlar da görebilsin diye, kodlanmış tüketimlere götürüyor bizi, farkında olmadan…

Kimimiz için 30’lu, kimimiz için ise 40 ve 50’li yaşlar gelirlerimizdeki zirve dönem oluyor. Yaşlılığa doğru giderken ise, yıllar boyu ertelediğimiz ve hayal kurduğumuz bir çok şeye ulaşmak için bolca zamanımız oluyor, bu kez de paramız olmuyor.

Yaşadığımız dünyada demografik gerçekler var artık, her zaman vardı, istatistikleri değişti.

Yaşam süreleri 40 yıl önce hesaplanan değerler gibi değil… Ortalama ömrün dünyada 75-80 yaşları gördüğü bir genelin içinde, ülkemizdeki durum da hemen hemen aynı… 60 yaşında emekli olacağınızı varsayın, belki de emeklilikle geçireceğiniz minimum 20 yıllık bir dönemi yönetmek gerekecek parasal anlamda…

Aldığınız ürünlerin garanti belgelerini saklar mısınız, bende böyle bir alışkanlık var. Pandemi zamanında evdeki bu faturaları elden geçirirken kendi açımdan ilginç şeyler tespit ettim. 18 yıl önce aldığı bir elektrikli süpürgeyi halen kullanan da bendim, 10 yıl içinde akıllı telefonunu dört kez yenileyen de… Finansçılık var, bir adım daha ileri gittim, ürünlerin o tarihteki fiyatlarıyla, o gün alınabilecek dolar miktarlarını alt alta toplayıp bugünkü kurla çarptım. Yaşadığım duygunun küçük bir şokla karışık geç kalmış bir aydınlanma olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim.

Eminim sizlerin de benzer hikayeleri vardır.

Tasarrufa başlamak için asla geç değil.

Bir günü bile kaybetmemek gerekiyor.

Sadeliğin merkezde olduğu bir yaşam ve istikrarlı bir tasarruf öyküsünün, bizleri daha özgür kılacağını düşünüyorum.

Bugün tükettiklerimiz, geleceğimizden alıyor…

Sağlıkla kalın…