Ne Piyasa Ama!

Sarsıcı bir hafta yaşadık. Her açıdan hem de.

18 TL’ nin üzerine tırmanan doları da, 2.300 puanın eşiğinden dönen BIST 100 Endeksini de aynı haftada gördük hep beraber. Türk Lirasının bir saklama ve değer koruma aracı olarak ‘niteliğini kaybetme riskinin’ ekonomistler tarafından daha sık dile getirildiği bir ortamda, ekonomi yönetimince dile getirilen ‘değersiz TL ile tetiklenen yüksek ihracat performansı sayesinde cari açığın kapatılması ve kapanan cari açığın dövize olan eğilimi de törpüleyeceği inancına dayalı politika; piyasa dinamiklerinin yeniden konumlanmasına, deyim yerindeyse ‘kartların yeniden dağıtılmasına’ yol açtı.

Değersiz TL ve aşırı hızlı yükselen doların, dolar bazında zaten tarihi diplerinde olan Borsa İstanbul’a hareketlilik getirdiğini, bu rüzgarın gücünü arkasına alan ihracat performansı güçlü BIST şirketlerinin hisse fiyatlarında önlenemez bir ralli yarattığına tanıklık ederken, paramızın dolar karşısındaki aşırı değer kaybından kendini korumak isteyen, ancak spot seviyelerden doğrudan dolara dönme riskini almaktan çekinen yatırımcılarda da, yatırım fonuna karşı bir ilgi artışı olduğunu gözlemledik.

Yatırım fonlarının ‘dövizdeki genel yükseliş’ nedeniyle çok iyi performans yansıtan getiri skalası yatırımcıların dikkatini son dönemde zaten güçlü biçimde çekiyor. Bu trend daha da güçlü hale geldi ve TL bazındaki birikimlerin önemli bir kısmı da, dolara karşı bir koruma sağladığı için, yabancı varlık taşıyan yatırım fonlarında değerlendirilir oldu. Yatırımcılar bu evreni daha çok tanımak, daha çok bilgi edinmek istedi, bu fonlara yönelerek TL kazanmış olsalar bile servetlerini dolara karşı koruma özelliği de taşıyan bu fonlar sayesinde bir çeşit ‘sigorta’ satın almak istediler ve para koruma reflekslerini sermaye piyasamıza etkin şekilde yansıtan pozisyonlar aldılar.

Kur Korumalı TL mevduatın ‘çatı unsur’ olarak yer aldığı ve ilave unsurlar eklenerek TL cinsi yatırımı özendirmeyi hedefleyen bir dizi ekonomik önlem, yarattığı sonuçlarla küçük yatırımcıların aklından uzun dönem hiç çıkmayacak ‘kaybedişleri de getiren’ acı bir deneyim silsilesi oldu.

Dövizdeki sert düşüş, hisse senedi piyasasında deprem yaratırken, dolardaki hızlı yükseliş nedeniyle birikimini korumak için yabancı varlık taşıyan yatırım fonu tercih edenleri de etkiledi, kurdaki sert düşüş, sözü geçen varlıklarda getiri bazında korkunç bir erozyon yarattı.

Borsa İstanbul yatırımcısı için, ekonomi yönetimi negatif reel faiz politikasını en güçlü şekilde dile getirince başlayan ralli, endeksin seviyesi 15 Ekim 2021’deki 1.409 seviyesinden yükselişi ile başladı. 16 Aralık 2021’deki 18 TL’lik dolar kurunu da gördüğümüz gün; 2.278 seviyesine kadar soluksuz sürdü ki, bu ralli hisse senedi yatırımcısı için %60 gibi bir getiriye işaret ediyor.

Kur Korumalı Mevduat planının açıklanması, BES planlarındaki Devlet Katkısının %30’a çıkarılması, temettü stopajındaki %5’lik indirim gibi haber akışları resmi tersine çevirdi, Borsamızda bu defa ‘ihracatı güçlü şirketlerin sert olumsuz ayrıştığı’ bir sürece girdik.

2 ayda %60 prim yapmış bir borsanın elbette düzeltme yapması beklenir. Kurun yükselişinden korunmak adına kendine ait olmayan parayla borsaya girme yanılgısının faturası, hem bu şekilde pozisyon alanları fiyatlardaki anormallikler nedeniyle ‘zorunlu teminat tamamlama’ işlemlerine, hızlı değer düşüşü nedeniyle nakit de bulamadıkları için hisse senedini ‘mecburen’ satıp pozisyon kapamak zorunda kalma gibi çift yönlü bir kayba götürdü. Tüm bu fırtınaya algoritma bazlı pozisyon kapamalar da eklenince borsamızdaki düşüş, endeksin tümünü etkileyen sarsıcı bir satış dalgasına dönüştü.

Okuduklarımdan ve gözlemlerimden çıkarımım budur.

Yabancı varlık içeren #yatırımfonu yatırımcısı ise, piyasanın kapalı olduğu gece başlayan çok sert düşüşün etkisini, fonlar ortalama %25 seviyesinde değer kaybedince yaşadı. Takip eden gün devam eden %7-8’lik düşüşler de buna eklenince, moraller bozuldu, yıprandık, hırpalandık.

#yatırımfonu evreninde yabancı varlık taşıyan fonların yükselişi, SPK’nın onay verdiği bir metodolojiye dayalı. Fiyatın, fondaki yabancı varlık değerlerinin TCMB Dolar Alış Kuruyla TL’ye çevrilerek hesaplanması ve fon fiyatının günlük olarak bu değişkenler sonrasında açıklanması dinamiğinin doğal sonucu.

Mart 2021 görevden almasıyla beraber, TCMB Başkan değişiminden beri dolar kuru 7,20’li seviyelerden 18’li seviyelere soluksuz biçimde geldi. Dolar yükselince yabancı fonlar da yükseldi. Değersiz TL, yükselen #dolar efektiyle biçimlenen son dönemdeki ‘hakim’ yatırım eğilimi, Kur Korumalı TL Mevduat açıklamasıyla bir an kendini sorgular hale gelince, #BORSA 2.278’den 1.804’e inerek nasıl 4 günde %16 civarı düştüyse, yatırım fonları da dolar kurunun sert düşüşünden kaçamadı.

#yatirim işinde ana hikaye her zaman uzun vadeli olmalıdır diyor uzmanlar.

En azından benim okuduklarım bu yönde. Bu hafta bunu çok net yaşadım ben de, bir çok yatırımcı gibi. Önümüzdeki günlerde, bu şok kayıpların zamana yayılarak yerine konduğu bir süreç bizi bekliyor belki de.

Belki diyorum, çünkü bilme şansım yok. Sadece planıma bağlı kalabilir, yatırım tercihlerimde, yaşadığım türbülans sonucu değişmesi gereken içsel tercihler olabilir mi diye gözden geçirebilirim, ki şu an için düşünmüyorum.

Tek bir hisse satmadım, #temettü için çok daha hevesliyim.

Bu pazar günü, geçtiğimiz haftanın ‘hasar raporuna’ bakıyorum; çayımın eşliğinde dersimi çalışıyorum. Uzun vadeli hisse senedi yatırımlarıma, #temettü beklentisiyle biçimlendirdiğim portföyüme, #yatırımfonu getiri performanslarıma tekrar bakıyorum.

Bu sarsıcı haftanın ardından, daha motive olduğumu söylemeden geçemeyeceğim. Uzun vadeli yatırımlarıma devam etme yolundan milim sapmaya da niyetim yok.

Hayat, bir öğrenme süreci.

Uzun vadeli strateji, nitelikli performans takibi ve sabır.

Basit planlara odaklanıyorum.

Her yaşanmışlıktan ders almaya çalışıyorum.

Her şeyin başı, sağlık…